به سوی پایداری در توسعه

توسعه پایدار، پیشرفت همه‌جانبه و مسئولیت اجتماعی سازمانی-از نگاه هامون طهماسبی

به سوی پایداری در توسعه

توسعه پایدار، پیشرفت همه‌جانبه و مسئولیت اجتماعی سازمانی-از نگاه هامون طهماسبی

به سوی پایداری در توسعه

از جست و جو و دغدغه برای ساختن جامعه‌ای بهتر، به مفهوم «توسعه پایدار» رسیدم و این، زمینه‌ای است که در این سال‌ها فعالیت‌های پژوهشی، آموزشی و مشاوره‌ای من را به سوی خود همگرا کرده است.
این وبلاگ قرار است ان شاء الله به شکلی ساده و بی‌تکلف، برخی از مشاهدات، تجربه‌ها، فکرها و دغدغه هایم را در این حوزه با مخاطبان به اشتراک بگذارد.
و البته حتما لازم است تاکید کنم که «توسعه پایدار» برای من دقیقا آنچه که در مغرب زمین درس داده می‌شود نیست و حرف‌های زیادی درباره آن و مفاهیم مرتبط نظیر «پیشرفت» دارم؛ لذا تاکید زیادی دارم که به ویژه در حوزه جامعه و فرهنگ، خود بایستی مولد و نظریه‌پرداز برای بازتعریف این پارادایم پیشران دنیای امروز باشیم.
عکس بالای وبلاگ را در کردستان زیبا گرفته‌ام و بسیاری از چیزهایی را که از توسعه پایدار می‌خواهم، مختصر و مفید بیان می‌کند: زندگی‌ای از نظر اقتصادی آبرومند، در دامان طبیعتی زیبا و سرسبز و در بستر جامعه‌ای شاداب که فرهنگ اصیل بومی خود را حفظ کرده و با حضور آرامش بخش «خانواده ایرانی» به عنوان رکن بی‌بدیل آن، به سوی سعادت می‌رود.
هامون طهماسبی

بایگانی

۲۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «مشاور مسئولیت اجتماعی» ثبت شده است

امروز، بیست و نهم خرداد، در نشست فصلی موسسه توسعه و ابتکار نوید، ارائه ای داشتم با موضوع «کسب و کار اجتماعی: از چیستی تا چگونگی». در این ارائه که با حضور جمع منتخبی از فعالین اجتماعی و نمایندگان سازمانهای اجتماعی برجسته کشور برگزار شد، سعی کردم جدای از تبیین چیستی کسب و کار اجتماعی و ارائه یک تعریف راهگشا از آن، راجع به نکات مدیریتی و چگونگی اداره آن نیز صحبت کنم.

در بخش چیستی، بر دو شاخص «خودگردانی اقتصادی» و «اولویت داشتن ماموریت اجتماعی» به عنوان شاخص های الزامی «کسب و کار اجتماعی» تاکید کردم و از مواردی چون «تمرکز بر شکست بازار و حیطه‌های غیر جذاب اقتصادی»، «امکان دسترسی/بهره‌مندی اقشار خاص و کمتر قدرتمند»، «حرکت در راستای توسعه پایدار»، «عدم نقض خطوط قرمز اخلاقی و حقوقی» و  غیر انتفاعی بودن به عنوان شاخصهای تکمیلی یاد کردم و هر کدام از این موارد را مورد بحث قرار دادم. در بخش «چگونگی» ضمن تبیین برخی نکات و جوانب مهم مرتبط با راه اندازی و اداره کسب و کارهای اجتماعی، بر این واقعیت تاکید کردم که کسب‌وکار اجتماعی، یک گونه خاص و متفاوت از سازمان است و مدیریت و ملاحظات موفقیت آن لزوما با کسب‌وکارهای تجاری یکسان نیست و باید این را به دقت مدنظر داشت.

ما در حال حاضر در حال نگارش کتابی با عنوان «کسب و کارهای اجتماعی در ایران» هستیم و این ارائه، منعکس کننده بخشی از یافته های این طرح تحقیقاتی نیز بود. واقعیت این است که مفهوم کسب و کار اجتماعی در ایران هنوز بسیار نوپاست و باید برای تبیین آن و راهنمایی بهتر مخاطبان و علاقه مندان، کارهای تولید محتوا و گفتمان سازی مناسبی صورت بگیرد. پروژه تحقیقاتی ما که منتهی به انتشار یک کتاب خواهد شد، بهانه خوبی بوده که بتوانیم در این زمینه تولید محتوای آموزشی و ترویجی داشته باشیم. به ویژه اینکه بدانیم کتابهای تالیفی در این حوزه که متناسب با تجارب و شرایط حاکم بر فضای کشور عزیزمان است نیز نایاب هستند.

 

۰ نظر ۲۹ خرداد ۰۲ ، ۱۹:۴۵
هامون طهماسبی

امروز در اتاق بازرگانی تهران، میهمان نشستی بودم که به موضوع «کارآفرینی اجتماعی» اختصاص داشت. در این نشست که با حضور جمعی از اعضای اتاق و علاقه مندان حوزه کارآفرینی اجتماعی برگزار شد، به همراه مهمانان، درباره کارآفرینی اجتماعی و ملاحظات آن صحبت کردم. طبق هماهنگی و توافقی که با برخی سخنرانان دیگه هم از قبل داشتیم در این جلسه سعی کردم بر خلاف بسیاری از نشستهای مشابه، از جنبه های هشدارآمیز کارآفرینی اجتماعی به عنوان یک حوزه تخصصی که هرکسی نباید به آن وارد شود صحبت کنم. این بحث البته برای برخی شرکت کنندگان خوشایند نبود و معتقد بودند که هر کس که دوست دارد باید بتواند وارد حوزه کارآفرینی اجتماعی شود. اما صحبت ما این بود که اگر دوست دارید به کارآفرینی اجتماعی کمک کنید، تنها راه و البته مطلوب ترین راه این نیست که خودتان اقدام به شروع فعالیت کارآفرینانه در این حوزه کنید. کارآفرینی اجتماعی برای تحقق اهداف اجتماعی خود، ملاحظات زیادی به همراه دارد و نمی توان با نگرش غیر اجتماعی وارد آن شد. شکست کارآفرینی اجتماعی فقط شکست سرمایه اقتصادی نیست و سرمایه اجتماعی و همچنین امید و انرژی مخاطبان خود را نیز ممکن است قربانی کند و البته به حیثیت این مفهوم در کشور عزیزمان نیز ضربه وارد نماید.

در واقع بحث اصلی من این بود که «نیت خوب کافی نیست» و بر این اساس، به فعالین اتاق پیشنهاد دادم که اگر به دنبال حمایت از کارآفرینی اجتماعی هستند، گزینه های زیر را مد نظر قرار دهند:

  • تا حد امکان پرهیز از شروع فعالیت کارآفرینانه اجتماعی جدید و در عوض رفتن به سمت مشارکت با کارآفرینان اجتماعی اصیل و دارای تجربه برای ایجاد نهادهای جدید
  • حمایت از کسب و کارهای اجتماعی موجود
  • خرید حمایتی از محصولات و خدمات کارآفرینان اجتماعی موجود
  • کمک به تقویت زیست بوم کارآفرینی اجتماعی در کشور با پر کردن و تقویت اجزای خالی این سیستم نظیر ساختار تامین مالی مناسب، حمایت از پژوهش و تولید دانش، بازارسازی، قوانین حمایتی و ...

 خوشبختانه برگزارکنندگان برنامه، ضمن انعکاس خبر برنامه، ویدئوی کامل صحبتهای من و سایر شرکت کنندگان را در آپارات بارگزاری کرده اند و شما می توانید از لینکهای زیر به آنها دسترسی پیدا کنید: 

۰ نظر ۲۴ خرداد ۰۲ ، ۱۹:۴۶
هامون طهماسبی

اوایل خرداد، تماسی داشتم از سمت واحد مسئولیت اجتماعی یکی از شرکت‌های بزرگ و مشهور فعال در بازار سرمایه؛ آنها به دنبال این بودند که فعالیت‌های حوزه CSR خود را نظام‌مندتر کنند و سوال داشتند که آیا الگوی آماده‌ای برای این نیاز وجود دارد یا خیر. پاسخ من این بود که در یک کلام خیر؛ و توضیح دادم که الگوی راهبری مسئولیت اجتماعی در سازمان شما بایستی متناسب با شرایط زمینه‌ای کسب‌وکار شما طراحی شود و فراتر از این، ما در این حوزه با فقر تولید دانش، چه در داخل کشور و چه حتی در سطح بین‌المللی روبرو هستیم. یعنی برای این سوال مهم و اساسی شرکت‌ها که «ما چگونه فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی خود را راهبری کنیم؟»، راهنما یا دستورالعمل مدونی وجود ندارد و هرچه هست در اذهان و سینه‌های مدیران و اندکی نیز مشاوران این حوزه قرار دارد. البته ما در مدرسه توسعه پایدار با همکاری مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران در حال تدوین راهنمایی در این باره هستیم که برای اولین بار بتواند یک محتوای خوب آموزشی-ترویجی در این حوزه را برای مخاطبان ارائه نماید. 

از این بحث که گذر کنیم، نتیجه گفتگوهای ما این شد که من به عنوان مشاور مسئولیت اجتماعی در کنارشان قرار بگیرم. البته مساله آنها از نگاه من کل حوزه CSR نیست و در واقع این شرکت بزرگ، چند سالی است که شورایی تشکیل داده که تصمیم می‌گیرد که بخشی از منابع تخصیص یافته را به فعالیت های عام المنفعه اختصاص دهد. از کارهای خیر در حوزه سلامت و اشتغال گرفته تا آزادی زندانیان و آموزش. نیازی که آنها با آن روبرو هستند، نظام مند تر شدن این رویه برای انتخاب، تعریف همکاری و ارزیابی پروژه های هدفشان است. این در واقع، فقط بخش کوچکی از فعالیت های بالقوه مسئولیت اجتماعی یک بنگاه می تواند باشد. فعالیت هایی که من آن را ترجیح می دهم با برچسب «مشارکت اجتماعی» نامگذاری کنم؛ چراکه مفهوم «مسئولیت اجتماعی» چتر بسیار بزرگتری است که به ویژه به مدیریت پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم فعالیت های بنگاه بر ذی نفعان خود می پردازد و «مشارکت اجتماعی» فقط بخش کوچکی از این چتر است.

با این حال، همینکه موضوع «مشارکت اجتماعی» نیز نظام مند تر شود و از سلیقه مدیران به سمت شاخص دار شدن و رویه دار شدن برود، هم برای جامعه می تواند اثرات اجتماعی ملموس تر و مثبت تری خلق کند و هم برای شرکت و اهداکنندگان منابع مالی، رضایت بیشتری را فراهم خواهد آورد. از این نگاه، شرکت به نوعی وارد حوزه «سرمایه گذاری اجتماعی» خواهد شد که در منابع اهدایی خود برای فعالیت های اجتماعی، بر موضوع «ارزیابی اثرات اجتماعی» تمرکز خواهد کرد.

۰ نظر ۰۲ خرداد ۰۲ ، ۱۲:۳۷
هامون طهماسبی

سه شنبه 20 دی، میهمان دانشگاه شهید بهشتی بودم تا در جلسه کمیته علمی همایشی که با نام «مسئولیت اجتماعی» قرار است بهار آینده برگزار شود، شرکت کنم. جمع حاضر، اعضای کمیته علمی بخش صنعت این همایش بودند و به طور مشخص تر در این بخش قرار است به موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتها بپردازیم. مسئولیت اجتماعی فردی، و نیز مسئولیت اجتماعی دانشگاه، بخش های دیگر این همایش خواهند بود. آقای دکتر محمودی، جمع خوب و متنوعی را از فعالین حوزه مسئولیت اجتماعی در دانشگاه، دولت، صنعت و سازمانهای مردم نهاد گردهم آورده بودند که خیلیهایشان جزو اندک بضاعت های کشور در این حوزه بودند.

بحث های خوبی مطرح شد و حاضرین نظراتشان را راجع به محورهای همایش بیان کردند. این محورها قرار است به زودی در فراخوانی، انتشار عمومی پیدا کند. تاکید اصلی من در صحبتهایم این بود که از «موضوعات کلیشه ای» مثل «نقش مسئولیت اجتماعی شرکتها در محیط زیست» گذر کنیم و به موضوعات مهم پیش روی کشور در این حوزه بپردازیم. گفتم که مشکل خیلی از این همایشها این است که سوالات سخت و اساسی را مطرح نمی کنند. مثلا در مورد نقش سازمانهای مردم نهاد و جامعه مدنی در مطالبه گری CSR صحبت نمی کنیم و یا به نقد سیاستهای دولتی در سالیان گذشته نمی پردازیم. در این عرصه، سوالات حل نشده ای وجود دارد که بدون پاسخ به آنها و بدون صحبت درباره آنها، مدیران دولتی و نیز مدیران شرکتها، نمی توانند بر مشکلات پیش روی مسئولیت اجتماعی فائق آیند و در نتیجه اقدامات راهگشایی هم برای کشور در این زمینه تعریف نخواهد شد. 

به نظر من، این همایش با طرح موضوعات کلیدی و مرتبط در عناوین فراخوان خود و محورهای همایش، به محققین و فعالین این حوزه هم یاد خواهد داد که مسائل و سوالات اصلی چه هستند و از این جنبه، خود همین فراخوان، یک کار ترویجی و آموزشی محسوب می شود و نباید به سادگی از کنار آن گذر کرد. خوشبختانه تا حد خوبی با نظرات مطرح شده، همدلی و همراهی وجود داشت و قرار شد محورهای پیش نویس همایش فعلا منتشر نشود و بعد از دریافت نظرات مکتوب اعضای کمیته علمی، در هفته های پیش رو، جمع بندی شود و منتشر گردد.

۰ نظر ۲۵ دی ۰۱ ، ۱۸:۰۵
هامون طهماسبی

دوم آذرماه، جلسه ای با مرکز پژوهش های اتاق ایران داشتیم که ضمن آشنایی دو طرفه، تفاهم کردیم که مسیر بلندمدتی را برای تعریف کارهای پژوهشی با حمایت مالی اتاق بازرگانی ایران تعریف کنیم. این کارهای پژوهشی در حوزه های مرتبط با مسئولیت اجتماعی سازمانها خواهد بود که قرار شد عناوین آنها و مسیر همکاری در ادامه و جلسات بعدی مشخص تر شود. من چند سالی است که در مذاکره با سازمانهای مختلف دولتی و خصوصی سعی دارم آنها را قانع کنم که برای برخی پژوهش های ضروری در حوزه مسئولیت اجتماعی شرکتها، منابع تخصیص دهند و از آن حمایت کنند. با این حال، متاسفانه تا به امروز توفیق زیادی در این مسیر نداشته ام و عوامل متعددی از جمله بوروکراسی های سخت این مراکز، بهانه کمبود بودجه، تغییر مدیران و امثالهم مانع شکل گیری اتفاقات مدنظر شده است. با این حال، نسبت به جلسه دیروز خوشبین هستم و اگر انشالله همه چیز خوب پیش برود در آینده نه چندان دور خواهیم توانست راهنماهای خوبی برای فعالین، محققین و مدرسین این حوزه در بخشهای مختلف دانشگاهی، دولتی و خصوصی تدوین و منتشر کنیم. این راهنماها برای پیشبرد موثر حوزه مسئولیت اجتماعی در فضای کسب و کار کشورمان، ضروری خواهند بود. البته حجم نیاز و کار روی زمین مانده بسیار گسترده است و همچنان از همراهی سازمانهای مختلف در این مسیر استقبال می کنیم.

۰ نظر ۰۳ آذر ۰۱ ، ۰۰:۲۴
هامون طهماسبی

امروز مهمان شرکت سازه‌سازان بودم تا یک دوره آموزشی برایشان راجع به «مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها» داشته باشم. شرکت سازه‌سازان عمدتا درحوزه تاسیسات آب‌شیرین‌کن فعالیت می‌کند و قصد دارند که به شکل نظام‌مندتری به تعریف و اجرای پروژه‌های اجتماعی مثبت برای جامعه محلی خود ورود کنند. قرار هست که ابتدا در قالب دو جلسه نیم‌روزه، یک ذهنیت مشترک راجع به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و زمین بازی آن ایجاد کنیم و بعد در ادامه احتمالا وارد مسیری مشاوره‌ای برای ساختارسازی و تعریف فعالیت‌های مرتبط شویم.

۰ نظر ۲۴ مهر ۰۱ ، ۲۰:۴۷
هامون طهماسبی

24 و 25 مرداد 1401، در اهواز، مهمان شرکت گاز استان خوزستان بودم تا یک دوره آموزشی دو روزه درباره «گزارش‌دهی پایداری/مسئولیت اجتماعی» برایشان برگزار کنم. پس از کرونا این اولین دوره آموزشی من در شهرستان بود که حضوری برگزار می‌شد و از این بابت حال و هوای سفرهای آموزشی گذشته مجدد برایم تکرار شد.

شرکت گاز خوزستان از شرکت‌های تابعه وزارت نفت است و اگرچه سهامی خاص است، اما سهامش دست دولت است و می‌شود گفت یک شرکت شبه دولتی است. این شرکت مثل خیلی از سازمان‌های مشابه که به وزارت نفت مرتبط هستند، از سمت ذی‌نفعان جامعه محلی به شدت تحت فشار است که در حوزه مسئولیت اجتماعی اقدامات گسترده ای را انجام دهد. از سوی دیگر، چالش آنها این است که بر خلاف بسیاری شرکت‌ای تابعه وزارت نفت، ردیف بودجه قابل توجه یا منابع مالی مازادی ندارند که بتوانند صرف فعالیت‌های حوزه اجتماعی در بیرون سازمانشان کنند. با این حال بخش زیادی از انرژی آنها در پاسخگویی به تقاضاها از سمت جامعه محلی و نهادهای محلی در استان خرج می‌شود و البته گاه مجبور می‌شوند به دلایل مختلف به برخی خواسته‌های بی‌ربط به حوزه ماموریت‌شان هم تن در دهند و البته برای تامین اعتبارات آن تعهد ناخواسته هم به چالش‌های جدی بیافتند.

در این دو روز، من گاه استیصال را در روزمرگی‌ها و جلسات انبوه و تماس‌های بعضا تکراری و بی‌ربط و یا وقت‌تلف کن که در تمام سازمان‌های دولتی به نوعی قابل مشاهده است می‌دیدم. هنگام جلسه خصوصی با مدیرعامل شرکت راجع به مسیر راه این شرکت در حوزه CSR، یکی از نمایندگان استان زنگ زد و تقاضای جا به جایی یکی از پرسنل از یک شهر به شهر دیگر را داشت! و مدیر عامل گله می‌کرد که چطور بخش مهمی از وقتش مجبور است صرف پرداختن به این تقاضاهای سیاسی و بعضا غیرمسئولانه و شخصی اشخاص و نهادهای صاحب قدرت بشود و آن‌طور که بخواهد و دوست داشته باشد نتواند برای برخی امور مهم شرکت تحت مدیریتش وقت متمرکز صرف کند (مثل شرکت در همین دوره آموزشی که برای اعضای کمیته مسئولیت اجتماعی شرکت برگزار شده بود).

در این دو روز راجع به چالش‌های مرتبط با فهم اشتباه از نیت و کارکرد و تعریف مسئولیت اجتماعی شرکت گاز، بسیار صحبت کردیم و به نظرم همین صحبت‌ها و گفتگوها، نقش مهمی در نزدیک شدن مدل‌ ذهنی افراد شرکت‌کننده به یکدیگر داشت. بحث اصلی که طرح کردم این بود که شما چاره‌ای ندارید که ذی‌نفعانتان را متوجه کنید که «موضوعات اساسی مسئولیت اجتماعی» شما به عنوان یک سازمان «خدمت‌رسان»، عمدتا متمرکز بر حوزه ماموریتی خودتان باید باشد و به ویژه در فقدان اعتبارات لازم، هرگونه پرداختن به امور خیریه و عام‌المنفعه در جامعه محلی، به معنی حذف بخشی از اعتبارات و منابع لازم برای ماموریت‌های اصلی خودتان در حوزه گازرسانی است و این در بلندمدت برای خود منطقه هم مخاطره آمیز خواهد بود. چه اینکه با کاهش ضریب ایمنی تاسیسات یا از دست دادن نیروهای متخصص و یا رعایت نکردن استانداردها و حساسیت‌های لازم در طراحی و اجرای خطوط گازرسانی یا نگهداشت شبکه، ریسک‌های بزرگی به منطقه از جهت حوادث احتمالی در آینده و به ویژه در مواقع سیل و زلزله و امثالهم وارد خواهد شد.

گزارش مسئولیت اجتماعی، ممکن است بتواند به آنها در این گفتمان‌سازی کمک کند. همچنین توصیه کردم تلاش کنند بر سیاست‌های بالادستی در وزارتخانه هم اثرگذار باشند و آنها را از چالش‌های خودشان در منطقه مطلع کنند. دوستان ساکن در حوزه اجتماعی وزارت نفت در تهران، طبعا به تنهایی قادر به درک خیلی واقعیات کف میدانی در استان‌ها نیستند و ممکن است سیاست‌ها و برنامه‌های غیرواقع‌بینانه‌ای را برای شرکت‌های تابعه در حوزه CSR وضع و ابلاغ کنند. ازشان خواستم که منفعل نباشند و یک رویکرد فعال و پیش‌دستانه در این مورد را اتخاذ کنند.

علاوه بر این مثل همیشه تاکید کردم که «گزارش مسئولیت اجتماعی» به خودی خود، یک هدف نیست و نباید متمرکز بر تولید سند باشند. بلکه اصل داستان، درست طی شدن فرایند گزارش‌دهی است که اگر مبتنی بر متودولوژی‌های درست طی شود، یک چرخه یادگیری و گفتمان‌سازی درون سازمان در ارتباط با مسئولیت اجتماعی ایجاد می‌کند که به تدریج موجب ارتقای وضعیت مجموعه در این رابطه خواهد شد. احتمالا باز هم در ماه‌های آینده نیاز باشد که به خوزستان بروم و دوره‌های آموزشی تکمیلی را برگزار کنم و طی صحبت با مدیرعامل شرکت قرار شد دوره بعدی در روزهای غیرکاری برگزار شود که مدیران ارشد از سازمان و کار جدا شده باشند و با تمرکز بتوانند در جلسه حضور پیدا کنند.

***

پی نوشت: مسائل ساختاری حکمرانی در کشورمان واقعا در حال فرسوده کردن و کشتن انگیزه ها در نقاط مختلف کشور است. همین تقاضاهای بی‌جای نمایندگان مجلس یا نهادهای لابی گر دیگر چرا باید محلی از اعراب داشته باشد؟....جلسات فرمایشی با نهادهای بی‌ربط محلی چرا باید اینقدر وقت مدیران را بگیرد؟!....جلسات متعدد بی‌مورد، تشریفات الکی سیستم اداری و بوروکراسیهای مرتبط چه صدمه‌ای به بهره‌وری و انگیزه مدیران و کارشناسان خواهد زد؟!...امیدوارم کسانی که در این حوزه دستشان در کار است، تلاش کنند و عمرشان را بگذارند که برخی مسائل ساختاری مدیریت در ایران را دگرگون کنند.

۰ نظر ۲۶ مرداد ۰۱ ، ۰۰:۲۴
هامون طهماسبی

امروز مهمان جلسه کمیته تخصصی «مسئولیت اجتماعی» ستاد مدیریت بحران شهر تهران بودم تا به نمایندگی از سمت «مرکز توسعه پایدار دانشگاه صنعتی شریف» همراه جمعی شوم که از دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی قصد دارند تا ظرفیت‌های بخش غیر دولتی(به ویژه بخش خصوصی) را بیشتر و بهتر پای کمک به چالش‌های ستاد مدیریت بحران شهر تهران بیاورند. حادثه سیل اخیر در امام‌زاده داوود مدیریت شهری را بیش از گذشته درباره آسیب پذیر بودن شهر تهران نگران کرده و البته نگرانی بزرگ همه، حادثه قطعی-با زمان نامشخص- زلزله تهران است که با زیرساخت‌ها و میزان آمادگی فعلی، قطعا تبدیل به یک فاجعه تاریخی خواهد شد.

این جلسات قرار است ادامه پیدا کند و امروز اولین گردهمایی اعضای این کمیته بود. در صحبت‌های کوتاهم در جلسه امروز تاکید کردم که در شرایطی که سرمایه اجتماعی در جامعه ما در پایین‌ترین و بدترین شرایط خود قرار دارد، واقعا کار دشواری است حساب کردن روی جلب مشارکت مردم و نیز بخش خصوصی برای کمک به ساختارهای دولتی. با این حال، این موضوع شدنی است اگر سعی کنیم با الگوهای ذهنی و رویکردهای متفاوتی به دنبال این جلب مشارکت باشم. یکی از این رویکردهای متفاوت این است که مشارکت را امری یک طرفه نبینیم. مردم و بخش غیردولتی از مشارکت یک طرفه که در آن فقط دهنده باشند، استقبال نمی‌کنند. آنها از مشارکت مبتنی بر احترام و آزادی استقبال می‌کنند و ما لازم است تدابیری بیاندیشیم که آنها خود را سهیم و مشارکت‌کننده واقعی در مدیریت بحران شهر تهران ببینند. برای مثال، بتوانند خودشان ایده و پیشنهاد بدهند؛ مثلا مخاطرات شناسایی‌شده را گزارش کنند و اثرش را هم ببینند. برای مثال اگر ساختمان ناایمنی وجود دارد یا تخلفی در جایی صورت می‌گیرد، بتوانند و امید داشته باشند که با گزارش آن به یک سامانه، صدایشان شنیده می‌شود و تلاششان ارج نهاده می‌شود. آنگاه به ما هم اعتماد می‌کنند و خودشان را سهیم در بازی خواهند دید و قدم‌های بیشتری برای کمک به مدیریت بحران برخواهند داشت. عین این قضیه در مورد سازمان‌های بخش خصوصی نیز صادق است. آنها به ویژه انتظار دارند که گزارش‌دهی، شفافیت، و مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها از آنها دریغ نشود. برای اغلبشان مهم است جایی پول و منابعشان را اهدا کنند که مطمئن باشند اتفاق موثر و مثبتی برای کمک به شهر تهران رخ خواهد داد و همین برایشان کفایت می‌کند و لازم نیست دنبال مشوق‌‌های عجیب و غریب باشیم. اما براورده کردن این در فرهنگ شبه دولتی و با سابقه عارضه‌های سنتی آن، کار راحتی نیست و اراده‌ای متفاوت می‌خواهد.

به باور من، «مسئولیت‌پذیری» گمشده جدی امروز جامعه ماست. اگر شرایط امروز کشور درگیر بحران‌های متعدد است، ناشی از فقدان همین مسئولیت‌پذیری در بخش بزرگی از مردم و متولیان امر است و اگر امیدی به برون رفت از بحران هم داشته باشیم فقط در پرتو مسئولیت‌پذیری است که محقق خواهد شد. و البته اگر سیستم و ساختارها تاکنون بر پا مانده و فرونپاشیده‌اند هم حتما به خاطر «مسئولیت‌پذیری» بیش از حد و فداکاری آدمهایی در پایین و بالای سیستم است. ما باید تلاش کنیم که مسئولیت‌پذیری، تسهیل شود و سرخورده نشود. طراحی یک پویش فراگیر که بین بخشی باشد و هرکس حس کند واقعا در آن سهیم است، می‌تواند اتفاقی هیجان انگیز و مثبت برای مدیریت بلایا و فجایع آینده پیش روی شهر تهران باشد.

همچنین باور دارم که رفتن به سمت «مردم»، مهمترین گمشده مدیریتی امروز عرصه سیاستگذاری ماست و در همه عرصه‌ها از جمله مدیریت بحران لازم است به شکلی «واقعی» و مبتنی بر احترام، مردم را سهیم در تصمیم‌سازی‌ها و حتی تصمیم‌گیری‌ها کرد تا بتوانیم امید به برون‌رفت از چالش‌های پیش رویمان داشته باشیم.

۱ نظر ۱۱ مرداد ۰۱ ، ۲۰:۲۰
هامون طهماسبی

امروز یک دوره آموزشی برای کارکنان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با عنوان «توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها» برگزار کردم. این دوره که به شکل مجازی برگزار شد، به درخواست واحد آموزش بانک مرکزی و با هدف آشنایی مخاطبان با مبانی و مقدمات مفاهیم توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها برگزار شد. من فکر می‌کنم که واقعا در همه سازمان‌ها لازم است که همه سطوح کارکنان، و به ویژه مدیران ارشد این دوره‌های مقدماتی آشنایی با توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی را بگذرانند. دنیا به سرعت در حال تغییر است و مفاهیم اجتماعی و رویکردهای اجتماعی بخشی جدایی ناپذیر از سیاستگذاری‌ها و برنامه‌های دولت‌ها و سازمان‌ها می‌شوند و این حجم از بی‌توجهی و غفلت نسبت به این مفاهیم و روندها در کشور ما، قابل پذیرش نیست. چنانچه تمایل به برگزاری این دوره در سازمان خود داشتید از طریق منوی «درباره من» درخواستتان را با بنده مطرح کنید.

۰ نظر ۰۹ مرداد ۰۱ ، ۱۷:۲۹
هامون طهماسبی

دیروز خبر دادند که مقاله ای که برای نهمین کنفرانس سالانه بین المللی «آموزش مدیریت مسئولانه» ارسال کرده بودم، مورد پذیرش قرار گرفته است. این کنفرانس، مهمترین و معتبرترین کنفرانس سالانه «آموزش مدیریت مسئولانه» است که در دنیا برگزار می‌شود و امسال کشور اتریش میزبان آن خواهد بود.

 

متاسفانه هزینه‌های بالای سفر خارجی و شرکت در کنفرانس، مانع از امکان حضور من در این رویداد خواهد بود؛ اما امیدوار هستم که همکار دیگرم در تهیه این مقاله، آقای دکتر منوچهر نجمی، به واسطه کمک ویژه اعضای هیات علمی، بتوانند فرصت شرکت در این برنامه را پیدا کنند؛ چراکه فرصت خوبی برای شبکه‌سازی و ارتباط با مجامع بین‌المللی حوزه «آموزش مدیریت مسئولانه» خواهد بود و می‌تواند زمینه‌ساز اقدامات اصلاحی خوبی در آینده برای پیشبرد مباحث اجتماعی در آموزش مدیریت در کشور عزیزمان باشد.

مقاله ما در کنفرانس، مستخرج از رساله دکتری بنده است و به ارائه یک چارچوب برای «اندازه‌گیری آموزش مدیریت مسئولانه» می‌پردازد که یک مشارکت جدی در سطح بین‌المللی در این حوزه محسوب می‌شود و در نظرات داوران نیز مشخص است که مورد توجه قرار گرفته است. ما بعدا نسخه توسعه یافته‌تری از این مقاله را پس از ارائه در کنفرانس و دریافت نظرات منتقدین، به یکی از ژورنال‌های معتبر بین‌المللی خواهیم فرستاد.
 

۰ نظر ۰۸ مرداد ۰۱ ، ۱۶:۵۲
هامون طهماسبی