به سوی پایداری در توسعه

در واپسین روزهای اسفند ماه 96، سفری یک روزه به یکی از شهرستان ها داشتم تا به تکمیل فرآیند تهیه اولین گزارش پایداری برای یکی از مجموعه های بزرگ اقتصادی کشور کمک کنم. گزارش پایداری یا گزارش مسئولیت اجتماعی، موضوعی است که در فضای کسب و کار بین المللی تبدیل به یک روتین شده است و بسیاری از شرکت ها در کشورهای مشابه ما و کشورهای منطقه هم در حال انتشار آنها هستند. متاسفانه روند اقبال بخش خصوصی در ایران، خیلی پر شتاب نبوده است و به نظر می رسد باید اقداماتی کمکی از جنس نقش آفرینی سمن ها و یا مانندائتلاف های بین المللی در صنایعی نظیر نفت و گاز و یا پوشاک، اما برای داخل کشور و به شکل بومی شکل بگیرد تا بتوانیم شتابی در بحث گزارش دهی پایداری در ایران داشته باشیم. همه این اقدامات کمکی، جنس شان، ایجاد گفتمان و عادتی جدید در فضای کسب و کار کشور است.

از اینها که بگذریم، در بعضی مجموعه های خصوصی، اقدامات خوبی در رابطه با گزارش دهی پایداری شکل گرفته است که البته نیازمند بهتر شدن هست و در سالهای بعد دغدغه کارشناسان و مسئولین مرتبط در این شرکت ها، بایستی از انتشار یا عدم انتشار گزارش به سمت چگونگی تهیه گزارشهای با کیفیت تر برود. برای مثال در این حوزه یکی از بانکهای داخلی 4 سالی است که به طور مرتب گزارش مسئولیت اجتماعی منتشر می کند؛ با این حال، به نظرم می رسد هنوز وارد مرحله کیفی سازی نتوانسته اند بشوند.

در مدرسه توسعه پایدار شریف، یکی از بحث های جدی که مطرح می کنیم این است که سمن ها باید در این حوزه نقش آفرینی فعال داشته باشند. جای آنها در این پازل به شدت خالی است. ما به آینده امیدواریم.

چهارشنبه 19 مهر، در کرمان یک دوره آموزشی برای هولدینگ میدکو داشتم. در این کارگاه یک روزه، پرسنل مرتبط با حوزه مسئولیت اجتماعی از تمامی شرکت های تابعه میدکو از شهرهای مختلف حضور داشتند و سعی کردیم راجع به گزارش دهی پایداری یا همان گزارش دهی مسئولیت اجتماعی ضمن مرور مفاهیم و مبانی، تمرین های عملی نیز انجام دهیم. شرکت میدکو اخیرا دستورالعملی برای تهیه گزارش مسئولیت اجتماعی برای شرکت های تابعه خود تنظیم نموده است که این کارگاه در راستای توانمند سازی و آماده سازی پرسنل شرکت جهت تهیه گزارش های مسئولیت اجتماعی خود برگزار شد.

در فضای کشورمان که بسیاری شرکت ها از فضای گزارش دهی مسئولیت اجتماعی دور هستند، باید این اقدام میدکو را به فال نیک گرفت و با تمام کاستی هایی که حتما در ابتدای راه وجود دارد، امیدوار بود که بتواند به توجه بیشتر به شاخص های مسئولیت اجتماعی سازمانی در شرکت های حوزه معادن و فلزات یاری برساند.

یکی از نکاتی که از خلال تمرین ها و بحث های گروهی در این کارگاه توجهم را جلب کرد، احساس نیاز به حضور تخصص هایی جدید در سازمان های ایرانی است. تخصص هایی که فراتر از بحث های فنی و مهندسی و مدیریتی، می توانند نسبت به مسائل اجتماعی و ارتباط با جامعه درک مناسبی داشته باشند. در شرکت های ما در چند دهه اخیر در حوزه توسعه دانش مهندسی و مدیریتی تلاشها و تمرکز خوبی صورت گرفته است؛ اما همان طور که بسیاری از متخصصان حوزه مسئولیت اجتماعی و شرکت های بزرگ در دنیا به این نتیجه رسیده اند، وقت آن شده است که پای متخصصانی از حوزه های دیگر علوم انسانی نظیر جامعه شناسی، تسهیل گری، و فعالین اجتماعی را به سازمان ها باز نمود. سازمان هایی که قصد قدم گذاشتن جدی در مسیر مسئولیت اجتماعی و یا توسعه پایدار را دارند، باید توانمندی های مرتبط با درک و برقراری ارتباط موثر اجتماعی را به سازمان خود اضافه کنند. این مهم، بخشی اش از طریق توانمند سازی و آموزش عمومی بدنه فعلی سازمان فراهم خواهد شد و بخشی از آن نیز از طریق جذب متخصصین بین رشته ای و غیرمهندسی!

برای شرکت میدکو در مسیری که در پیش گرفته اند، آرزوی موفقیت می کنم. میدکو از معدود شرکت های ایرانی است که کمیته ویژه مسئولیت اجتماعی دارد و سعی دارد در این مسیر طرحی نو در بیاندازد. مسیری که البته با توجه به چالش های ویژه حوزه معادن و فلزات، مسیر دشوار و حساسی نیز هست و باید پیگیرانه و متمرکز و متعهد آن را طی نمود.

توضیح عکس: تیم های کلاسی در حال انجام تمرین شناسایی موضوعات اساسی پایداری

28 مهر ماه سال جاری، موسسه GRI، برای اولین بار، «مجموعه استانداردهای جهانی گزارش دهی» را منتشر کرد. این مجموعه استانداردها، قرار است از جولای 2018 یعنی تیرماه سال 1397، جایگزین چارچوب معروف G4 شوند. هرچند که این موسسه استفاده از این استانداردها را از حالا تشویق می کند. در واقع از جولای 2018 دیگر ما به جای «چارچوب» گزارش دهی، «استاندارد» گزارش دهی خواهیم داشت. تدوین این استانداردها، ماحصل تجربه طولانی این موسسه در موضوع گزارش دهی است و البته باید ذکر کرد که این استانداردها، کاملا بر پایه و ستون چارچوب G4 بنا شده است. در واقع برای کسانی که با G4 آشنایی دارند، یادگرفتن استاندارد گزارش دهی GRI، آسان است. با انتشار رسمی این استانداردها، عملا ما ترجمه فارسی که از G4 آماده کرده بودیم و به دلیل نیافتن حامی مالی تاکنون منتشر نکرده بودیم را باید بایگانی کنیم. شاید در آینده نزدیک بتوانیم شاهد انتشار ترجمه فارسی استانداردهای جدید GRI باشیم. سعی خواهم کرد از این پس در کارگاه های آموزشی، نیم نگاهی هم به استانداردهای جدید داشته باشم و به مرور مخاطبان را برای آماده کردن گزارشهای مسئولیت اجتماعی شان بر مبنای آن آماده تر کنم. باید منتظر ماند و دید که این استانداردها در عمل با چه موفقیت ها و چالش هایی روبرو می شوند. موسسه GRI مدعی است که کار با این استانداردها برای سازمانها، راحت تر از چارچوب های گزارش دهی پیشین(G4، G3 و ...) است.

از طریق این لینک می توانید در سایت GRI توضیحات بیشتری راجع به این استانداردهای جدید ببینید.

تابستان امسال فرصتی دست داد تا یک تجربه خیلی خوب از شرکت در یک برنامه مرتبط با توسعه پایدار در هلند داشته باشم. شرکت در مدرسه تابستانی با موضوع «گزارش دهی پایداری» و نیز کنفرانسی با همین موضوع و تمرکز بر «قدرت متحول کننده شفافیت برای پایداری» شرایطی را فراهم کرد تا بتوانم با محققان و نیز برخی شاغلان مهم در حوزه پایداری، نظیر رئیس آژانس محیط زیست اروپا و نیز تیم مدیریتی تدوین شاخص عملکرد محیط زیستی مشهور دانشگاه Yale دیدار و مصاحبت داشته باشم.

خوشبختانه در هنگام تقاضا برای شرکت در این رویداد و به واسطه رزومه خوب و مرتبطی که داشتم، بدون هزینه و به اصطلاح Full Fund در این رویداد پذیرفته شدم. شهر Wageningen هلند که میزبان این رویداد بود، شهری بسیار زیباست و به معنای واقعی کلمه نشانه های پایداری را در آن می توان رویت کرد. هلند، کشور فضای سبز ، آرامش و البته «دوچرخه» است! شاید اغراق نیست اگر بگویم بیش از ماشین سوار، دوچرخه سوار دیدم و هرجا که رفتیم حتی در دشت و صحرا نیز هر جا مسیری برای خودرو بود، مسیری نیز برای دوچرخه احداث کرده بودند. دانشگاه وخنینگن هم در مطالعات مربوط به توسعه پایدار در برخی جنبه ها، بسیار پیشرو است. به ویژه در حوزه های محیط زیستی و نیز حوزه های مربوط به سلامت در زنجیره تامین مواد غذایی از جمله روغن پالم و صنعت ماهیگیری.

همگرایی رو به رشدی در مجامع آکادمیک در رابطه با توسعه پایدار شکل گرفته است و ما نیز دیر یا زود باید با این موج همراه شویم. چرا که سرنوشت ما و سلامت زیست ما به آن همبسته است. سخن در رابطه با تجربه این کنفرانس و مدرسه تابستانی زیاد است. اما فقط به این خبر خوب هم اشاره کنم که توانستیم در پایان، جایزه بهترین پوستر را در مدرسه تابستانی به همراه همگروه های اروپایی خود به دست بیاوریم. 

اطلاعات بیشتر درباره این رویداد را می توانید در آدرس زیر مشاهده کنید:

http://www.transparencyenp2016.com