به سوی پایداری در توسعه

توسعه پایدار، پیشرفت همه‌جانبه و مسئولیت اجتماعی سازمانی-از نگاه هامون طهماسبی

به سوی پایداری در توسعه

توسعه پایدار، پیشرفت همه‌جانبه و مسئولیت اجتماعی سازمانی-از نگاه هامون طهماسبی

به سوی پایداری در توسعه

از جست و جو و دغدغه برای ساختن جامعه‌ای بهتر، به مفهوم «توسعه پایدار» رسیدم و این، زمینه‌ای است که در این سال‌ها فعالیت‌های پژوهشی، آموزشی و مشاوره‌ای من را به سوی خود همگرا کرده است.
این وبلاگ قرار است ان شاء الله به شکلی ساده و بی‌تکلف، برخی از مشاهدات، تجربه‌ها، فکرها و دغدغه هایم را در این حوزه با مخاطبان به اشتراک بگذارد.
و البته حتما لازم است تاکید کنم که «توسعه پایدار» برای من دقیقا آنچه که در مغرب زمین درس داده می‌شود نیست و حرف‌های زیادی درباره آن و مفاهیم مرتبط نظیر «پیشرفت» دارم؛ لذا تاکید زیادی دارم که به ویژه در حوزه جامعه و فرهنگ، خود بایستی مولد و نظریه‌پرداز برای بازتعریف این پارادایم پیشران دنیای امروز باشیم.
عکس بالای وبلاگ را در کردستان زیبا گرفته‌ام و بسیاری از چیزهایی را که از توسعه پایدار می‌خواهم، مختصر و مفید بیان می‌کند: زندگی‌ای از نظر اقتصادی آبرومند، در دامان طبیعتی زیبا و سرسبز و در بستر جامعه‌ای شاداب که فرهنگ اصیل بومی خود را حفظ کرده و با حضور آرامش بخش «خانواده ایرانی» به عنوان رکن بی‌بدیل آن، به سوی سعادت می‌رود.
هامون طهماسبی

بایگانی


هفته دوم و سوم اسفند، دو کارگاه آموزشی در حوزه مسئولیت اجتماعی در مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی خواهم داشت. برای ثبت نام این کارگاه ها، می توانید از اینجا، اقدام کنید.

Sfand93-gri-csr.jpg (475×101)

کارگاه اول که نهم اسفند ماه برگزار می شود، به مبانی مسئولیت اجتماعی سازمان ها اختصاص دارد و البته در آن قرار است از نقشه راه سازمان ها برای بلوغ در CSR صحبت کنیم. سرفصل های کلی آن عبارتند از:

  • آشنایی با مفاهیم پایه ای «مسئولیت اجتماعی سازمان ها» و روند شکل گیری تاریخی آن
  • معرفی استانداردهای مرتبط با CSR و زمینه کاربرد آنها (ISO26000، AA1000 و UN-Global Compact)
  • بررسی جایگاه پایداری(sustainability) و مسئولیت اجتماعی در مدل EFQM
  • مطالعه موردی عمکلرد مسئولیت اجتماعی شرکت های مشهور بین المللی
  • نقشه راه و متدولوژی استقرار سیستم CSR در سازمان ها و حرکت به سمت بلوغ

امیدوارم که با مشارکت حاضرین دارای تجربه از بنگاه ها، بحث های چالشی خوبی را در آن داشته باشیم. حقیقت این است که ما برای به دست آوردن یک مدل قابل اجرا در ایران در زمینه CSR، به مقدار زیادی نیازمند این گفتگو ها و طرح تجربیات از سوی کسانی هستیم که به اشکال مختلف و در عمل با ابعاد برنامه مسئولیت اجتماعی در سازمان خود، درگیر بوده اند تا از رهگذر آن بتوانیم در مسیر مسئولیت پذیری اجتماعی، بهتر و موثرتر حرکت کنیم.

اما کارگاه دوم که شانزدهم اسفند برگزار می شود به موضوعی اختصاص دارد که خودم به آن خیلی علاقه دارم و آن بحث گزارش دهی مسئولیت اجتماعی یا گزارش دهی پایداری (Sustainability Reporting) است. در این کارگاه از همه چیز گزارش دهی خواهیم گفت و علاوه بر معرفی استاندارد GRI، شیوه تدوین گزارش بر اساس آن و نیز بر اساس راهنمای تکمیلی ای که در سازمان مدیریت صنعتی تهیه کرده ایم، عنوان خواهد شد. دوست داشتم که کتابچه مختصر و مفیدی که برای راهنمایی گزارش دهی  بر اساس چارچوب جی.آر.آی. تدوین کرده ام، قبل از این کارگاه چاپ می شد و به دست حاضران می رساندیم. اما خب، ظاهرا می ماند برای بعد از عید و امیدوارم که در اردیبهشت بتوانیم آن را برای علاقه مندان عرضه کنیم. سرفصل های کارگاه گزارش دهی پایداری، به شرح زیر است:

  • معرفی ارکان گزارش «مسئولیت اجتماعی/پایداری سازمان ها»
  • بررسی روند تحولات منطقه ای و جهانی در این مورد
  • مطالعه موردی و مقایسه عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت های مشهور بین المللی و منطقه ای با مرور گزارش های پایداری آنها و نگاهی ویژه به صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، معادن و فلزات
  • معرفی مفهوم Materiality  و نحوه تعیین موضوعات اساسی پایداری
  • معرفی چارچوب گزارش دهی GRI و شیوه تدوین گزارش « مسئولیت اجتماعی/پایداری» بر اساس آن
  • معرفی شاخص های ویژه صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، معادن و فلزات در گزارش دهی GRI

به اعتقاد من، گزارش دهی پایداری، حتی می تواند یک نقطه شروع برای آغاز برنامه مسئولیت اجتماعی سازمان ها باشد. حتی فکر می کنم که این گزارش اولیه، اگر هم در سطح عمومی منتشر نشود و فقط در اختیار ذی نفعان درونی سازمان قرار گیرد، موتور محرکی خواهد شد که چرخ برنامه مسئولیت اجتماعی سازمان، به حرکت بیافتد. البته برای دوره های بعدی گزارش دهی، من دیگر انتشار یک گزارش صرفا درون سازمانی را تجویز نمی کنم. گزارش پایداری، باید به اطلاع عموم ذی نفعان و به ویژه ذی نفعان بیرونی برسد. امیدوارم که سال 94، شاهد انتشار گزارش های قابل توجهی از طرف سازمان های ایرانی باشیم. و این انتظار دور از واقعیت نیست. چرا که ظاهرا علاوه بر تعدادی از شرکت های پیشرو، در صنایعی مانند نفت و پتروشیمی هم، اتفاقاتی از طرف شورای رهبری مسئولیت اجتماعی وزارت خانه در حال رخ دادن است که انتشار این گزارش ها را شتاب می بخشد. در کنار این امیدواری ها، باید البته دعا هم کنیم که گزارش دهی مسئولیت اجتماعی، از چرخ و مسیر درست خود خارج نشود و خدای نکرده به مانند برخی حوزه های دیگر مدیریتی، دچار خطاهای «ویترینی شدن»، نگردد.

۰ نظر ۰۴ اسفند ۹۳ ، ۱۵:۵۸
هامون طهماسبی

موج گزارش دهی پایداری

مژده قنبری، نوید رضا قنات آبادی، هامون طهماسبی

چکیده:
مدت 20 سال است که شرکت حسابرسی بین المللی KPMG روند تکامل گزارش های پایداری سازمان ها را پایش میک‌ند. اخیرا،ً KPMG از گرایش تعداد زیادی از بزرگ ترین شرکت های جهان به ارائه گزارش در خصوص پایداری خبر می دهد. از میان 250 بنگاه بزرگ دنیا، 93 درصدشان اقدام به انتشار گزارش های سالانه در این زمینه نموده اند که بسیار قابل توجه است.

موسسه KPMG سال گذشته، نتایج مطالعه ای را منتشر کرده که بر روی روند انتشار گزارش پایداری در میان شرکت های بزرگ ملی و بین المللی در 41 کشور دنیا صورت گرفته است. در همین رابطه یادداشت کوتاهی در شماره 269 نشریه تدبیر، منعکس کرده ایم.

نگاهی به آمارهای تحقیق سال 2013 این موسسه، نمونه های جالب توجهی از رشد توجهات به موضوع گزارش دهی در میان 100 بنگاه اول اقتصادی هر کشور در حال توسعه دارد: 22 درصد اماراتی ها، 82 درصد نیجریه ای ها،56 درصد مکزیکی ها، 73 درصد شیلیایی ها، 73 درصد هندی ها، 75 درصد چینی ها، 98 درصد مالزیایی ها و 25 درصد از 100 بنگاه اول قزاقستانی ها، به انتشار گزارش عملکرد مسئولیت اجتماعی در سال 2013 دست زده بودند! این اعداد و ارقام در این گزارش برای کل دنیا، به 71 درصد از شرکت های مورد مطالعه در پنج قاره رسیده است. این درصد قابل توجه، موسسه KPMG را بر آن داشته تا در گزارش خود بیان کند که : "دیگر دوره بحث راجع به «انتشار یا عدم انتشار» گزارش پایداری/گزارش مسئولیت اجتماعی به پایان رسیده است و درصد بالای اقبال شرکت ها در تمامی نقاط دنیا به این گزارش ها، نشان از تبدیل شدن آن به یک رویه استاندارد در دنیای کسب و کار دارد؛ سوال پیش روی شرکت ها، اکنون این است که «چگونه» این گزارش ها را منتشر کنند"

علی رغم این روند قطعی و تثبیت شده در اغلب نقاط دنیا، بنگاه های ایرانی هنوز به میزان قابل توجه به عرصه ارائه گزارش پایداری(گزارش مسئولیت اجتماعی) ورود پیدا نکرده اند. امیدوارم که سال آینده، شاهد یک جهش قابل توجه در این زمینه و به ویژه انتشار گزارش پایداری بر اساس چارچوب بین المللی GRI باشیم.

 

۰ نظر ۱۳ بهمن ۹۳ ، ۱۶:۰۵
هامون طهماسبی


«فضای کسب و کار در کشور ما باید به سمت مسئولیت ­پذیری حرکت کند و هر مدیر و هر سازمانی باید به پیامدهای فعالیت­ های اقتصادی و محصولات خود بر محیط زیست و جامعه توجه کند. تنها از این طریق است که می­توان به آینده­ای آباد و پایدار برای کشورمان امیدوار بود؛ آینده­ای که در آن، صحبت از «پایداریِ توسعه»، امری عینی و قابل لمس در زندگی روزمره ساکنان این مرز و بوم خدادادی باشد. »

ماهنامه پایتخت، ماهنامه تازه انتشاری است که قرار است به صورت متمرکز به حوزه قرض الحسنه و کارآفرینی اجتماعی بپردازد. از من خواسته شده بود که مطلبی راجع به رابطه مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها و توسعه پایدار در آن بنویسم. مطلب کامل را از این آدرس می توانید دریافت کنید. بخش هایی از آن را در اینجا آورده ام:

«

در عرصه توسعه پایدار، بازیگران مختلفی را می­توان شناسایی کرد. از دولت گرفته تا شهروندان. نگاه مبتنی بر مسئولیت­ پذیری، مترادف با این است که به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی تصمیمات و اقدامات خود در تمامی سطوح، نه تنها فردی، بلکه در سطح «سازمانی» نیز بیاندیشیم. چراکه سازمان­ها نقش مهمی در هدایت فرآیند توسعه به سمت پایداری دارند.

در حقیقت مطالبه از سازمان­ ها برای «مسئولانه عمل کردن» در قبال جامعه، موضوعی است که با گسترش روز افزون اثرگذاری آنها بر محورهای تشکیل­ دهنده توسعه پایدار یعنی «اقتصاد»، «جامعه» و «محیط­زیست»، در دهه ­های پایانی قرن بیستم شدت گرفت و منجر به این شد که مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی سازمان­ها (Corporate Social Responsibility) یا CSR در دنیای مدیریت ظهور پیدا کند. برای داشتن درکی از اثرگذاری سازمان­ها و بنگاه­ های اقتصادی بر توسعه پایدار، کافی است به این توجه کنیم که در میان صد اقتصاد برتر دنیا، نام بیش از ده شرکت به چشم می خورد! برای مثال، شرکت­ هایی مانند «شل» و «وال ­مارت»، درآمدی بیش از تولید ناخالص داخلی کشورهایی نظیر مالزی، سوئد و ونوزئولا دارند!

»


۰ نظر ۳۰ دی ۹۳ ، ۱۶:۰۹
هامون طهماسبی


برای یکی از پروژه های مشاوره ای مربوط به مسئولیت اجتماعی سازمان ها(CSR) در پاییز و زمستان امسال چندین سفر بایستی به کرمان داشته باشیم تا کار خود را برای یکی از شرکت های حوزه معادن و فلزات استان به پیش ببریم.

چهارشنبه 19 آذر 1393، فرصتی دست داد تا همزمان با یکی از این سفرها، سمینار آموزشی سه ساعته ای در دانشگاه تحصیلات تکمیلی ماهان کرمان، راجع به آشنایی با مفاهیم توسعه پایدار داشته باشم. با اینکه ساعات بعدازظهر چهارشنبه بود و بسیاری از دانشجوها برای تعطیلات رفته بودند، اما حدود 40 نفر در برنامه شرکت کردند و باعث شدند که یک تجربه خوب دو طرفه را با یکدیگر داشته باشیم.

زمان سمینار کوتاه بود و کلی از مباحث صرفا به شکل معرفی عنوان شد و پیگیری های بعدی را واگذار کردم به جست و جوهای خود دانشجویان. برایشان تاکید کردم که کرمان، به ویژه در حوزه معدن، زمینه و نیاز جدی ای برای کار در زمینه توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی سازمان ها به منظور مدیریت پیامدهای محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی این فعالیت های توسعه ای دارد.

دانشگاه ماهان در جایی با مناظر طبیعی زیبا و محیطی آرامش بخش بنا شده و حقیقتا فضای آموزشی خیلی خوبی دارد. دوست عزیزی نیز در آنجا زحمات تدارک و هماهنگی این برنامه را کشیده بود. جدا از محیط های کاری و شرکت ها، من همواره دوست داشته ام که با دانشگاه ها در ارتباط باشم و با دانشجوها صحبت کنم و حرف بزنم. به ویژه دانشجویان شهرستانی که به باورم، توانایی ایجاد تغییرات مثبت بسیار زیادی برای بهتر رفم خوردن آینده توسعه در کشورمان دارند. امیدوارم که این ارتباط، پر رنگ تر و این جلسات در دانشگاه های دیگر، بیشتر برگزار شود. همچنین آرزو می کنم روزی یکی از همین دانشجویان برایم پیام بگذارد که با استفاده از سرنخ هایی که در این جلسه پیدا کرده، به کار جدی در حوزه توسعه پایدار پرداخته و توانسته برای مردمان استان اش، منشا تغییرات مثبت باشد. ان شا الله

blog2.jpg (475×224)

blog1.jpg (475×171)

 

۰ نظر ۱۶ دی ۹۳ ، ۱۵:۵۳
هامون طهماسبی

از جست و جوها و دغدغه ها برای جامعه ای بهتر، به مفهوم «توسعه پایدار» رسیدم و این، زمینه ای است که در این سالها فعالیت های پژوهشی، آموزشی و مشاوره ای حرفه ای و داوطلبانه ام را به سوی خود همگرا کرده است.

به ذهنم رسید که در این مسیر، حرف های زیادی برای گفتن پیدا می شود که خوب است در مکانی با مخاطبان به اشتراک گذاشته شود. به ویژه که خلاء آن نیز در دنیای مجازی فارس زبان، احساس می شود. به جای سایت، به یک وبلاگ ساده با دامنه ملی بسنده کردم که ان شا الله به شکلی ساده و بی تکلف، برخی از مشاهدات، فکرها و دغدغه هایم را در این حوزه بتواند با مخاطبان به اشتراک بگذارد و از سوی دیگر، نظرات و بازخورهای آنها را هم دریافت کند تا رسانه ای یک سویه نباشد.

توسعه پایدار یا sustainable development، تنها مسیر ما در جست و جوی توسعه و پیشرفت است و البته حتما لازم است تاکید کنم که معنی توسعه پایدار برای من لزوما آنچه که در مغرب زمین درس داده می شود نیست؛ لذا تاکید زیادی دارم که به ویژه در حوزه جامعه و فرهنگ، خود مولد و نظریه پرداز این پارادایم پیشران دنیای امروز باشیم که اتفاقا مسیر اشتباهی که مغرب زمین رفت، ما را به این چالش ها در توسعه کشاند. 

عکس بالای وبلاگ را در کردستان زیبا گرفته ام و همه آنچه را که از توسعه پایدار می خواهم، مختصر و مفید بیان می کند: زندگی ای از نظر اقتصادی آبرومند در دامان طبیعتی زیبا و سرسبز و در بستر جامعه ای شاداب که فرهنگ اصیل بومی خود را حفظ کرده و با حضور آرامش بخش «خانواده ایرانی» به عنوان رکن بی بدیل آن، به سوی سعادت می رود.

خدایا چنان کن سرانجام کار

تو خشنود باشی و ما رستگار

۱۱ آذر ۹۳ ، ۱۷:۴۶
هامون طهماسبی